Jak sobie radzić ze złością. Scenariusz zajęć biblioterapeutycznych dla klas I-III szkoły podstawowej / Beata Adamus // W: Warsztaty Bibliotekarskie [Dokument elektroniczny] / red. nacz. Dagmara Roszkowska. – Czasopismo elektroniczne. – Nr 1/2016 (47) lipiec – Piotrków Trybunalski : Biblioteka Pedagogiczna, 2016. – Tryb dostępu: http://warsztatybibliotekarskie.pedagogiczna.edu.pl/jak-sobie-radzic-ze-zloscia-scenariusz-zajec-biblioterapeutycznych-dla-klas-I-III-szkoly-podstawowej. – ISSN 1732-7008

Cele:
– nabywanie umiejętności rozróżniania i nazywania stanów emocjonalnych odczuwanych przez ludzi w różnych sytuacjach;
– rozwijanie umiejętności empatii;
– umiejętność współpracy w grupie;
– uczenie się rozwiązywania problemów z wyeliminowaniem zachowań opartych na agresji i przemocy;
– rozwijanie wyobraźni, twórczego myślenia;
– poznanie sposobów samokontroli własnego zachowania.

Forma pracy:
– grupowa
– indywidualna

Odbiorcy: klasy I-III szkoły podstawowej

Czas trwania: ok. 1,5 godziny

Pomoce:
– bajka Bruno Ferrero W krainie smoków;
– wiersz M. Strzałkowskiej Burza” ze zbioru Rady nie od parady, czyli wierszyki z morałem;
– płyty CD z muzyką pobudzającą i relaksacyjną;
– kartoniki z nazwami uczuć i pudełko lub koszyk ;
– pudło z gazetami;
– plansze z przysłowiami i powiedzeniami dotyczącymi złości.

Plan spotkania

1. Dzieci ustawiają się w pary i mówią sobie wzajemnie coś miłego.
2. Krótka rozmowa z uczniami o uczuciach:
– Co to są uczucia?
– Jakie znacie uczucia?
– Jak można poznać, że ktoś jest zły/ smutny/ wesoły/ przestraszony/ spokojny / gniewa się…
3. Zgadywanka Jaka to emocja? ¹

4. Rozpoczynamy zabawę W kręgu naszych uczuć ²

Dzieci siedzą w kręgu. Nauczycielka kładzie na środku pudełko z kartonikami. Dzieci kolejno mają podchodzić, losować kartoniki z nazwami uczuć i pokazywać je, jak potrafią. Pozostałe dzieci mają odgadnąć, jakie to uczucia. Gdy braknie kartoników, można wrzucić z powrotem te już wylosowane.

Pomoce: kartoniki z nazwami uczuć i pudełko lub koszyk.

5. Nauczycielka pokazuje zdjęcia przedstawiające osoby pod wpływem różnych emocji. Dzieci odgadują, jakie to uczucia.

6. Odczytanie bajki B. Ferrero W krainie smoków.

Od wielu lat w krainie Smoków królował Drapieżnik I. Początkowo był władcą bardzo uprzejmym i dobrym dla Smoków, swych poddanych. Ale powoli nabrał straszliwego przyzwyczajenia. Od czasu do czasu, w porze obiadowej, jego straszne pazury zaczynały go swędzić w sposób nie dający się opanować. Drapieżnik I maskował się wówczas dobrze, żeby nikt nie mógł rozpoznać go w zaułkach ciemnych ulic. Wysuwał swe pazury i hyc! Pożerał jednego małego smoka tu, innego tam. Było to okropne, ale Drapieżnik I nie potrafił opanować swędzenia swoich pazurów.
Po każdym takim haniebnym wykroczeniu władca krył się w najciemniejszych zakątkach lasu, płakał i rozpaczał:
– Jestem ostatnim głupcem! Dlaczego pożarłem te małe smoki, które nic mi złego nie zrobiły? Następnym razem już tak nie uczynię.
Ale później znów postępował tak samo.
Trudno jest być królem.
Wreszcie pewnego dnia Drapieżnik I postanowił obciąć sobie pazury. Zrobiono specjalne nożyce (naturalnie ze złota, gdyż król jest zawsze królem), którymi jeden z giermków obcinał królewskie pazury, gdy tylko zaczynały się wysuwać.
Zaczęła się nowa epoka dla całej smoczej krainy. Bez pazurów Drapieżnik stał się wegetarianinem, nie wychodził więcej w nocy, nie napadał na nieostrożne małe smoki, nauczył się grać na pianinie i pić rumianek. Nigdy dotąd mieszkańcy nie byli tak szczęśliwi. Małe smoki tańczyły, śpiewały i bawiły się na ulicach aż do zmierzchu, nawet deszcz padał jedynie w nocy. Ale niestety! Pewnego sobotniego poranka złote nożyce, którymi obcinano pazury króla, gdzieś się zgubiły. Pazury Drapieżnika I zaczęły rosnąć błyskawicznie. Trzeba było koniecznie znaleźć te nożyce, w przeciwnym razie…
Gdy cały dwór gorączkowo poszukiwał nożyc, premier posłał mysz książkową, by przeczytała jakąś historię, która by uspokoiła Drapieżnika I.
– Dość myszko, mam już dosyć! Chce mi się jeść, a poza tym bardzo mnie swędzą pazury!
Przybył zaaferowany giermek z 125 parami bardzo mocnych nożyc. Próbował wielokrotnie, ale żadne nie były w stanie obciąć pazurów Jego Wysokości. Kucharze przygotowali najlepsze dania i wszystko to, co lubił Drapieżnik I. Ale on ciągle patrzył na pazury, które groźnie wysuwały się i mówił:
– Och, czuję, że znów rozpocznę łowy. Mam ochotę na ładnego, kruchego, małego smoka! Znajdźcie moje nożyce albo zjem was wszystkich! – ryczał.
Właśnie w tym momencie przez otwarte okno wskoczył do jadalni pewien mały, sympatyczny smok. Wszystkich ogarnęło przerażenie. Natychmiast pazury Drapieżnika I wysunęły się, a jego łapy zaczęły posuwać się naprzód. Ale mały smok odważnie przemówił do króla:
– Nie rozumiem. Jesteś królem, a twoje pazury nie słuchają cię?
– Wszyscy mnie słuchają, a więc i moje pazury – odpowiedział niechętnie Drapieżnik I.
– A więc spróbuj je wciągnąć!
– Nie chce mi się – powiedział król i wyciągnął łapy.
– Widzisz, mam rację. Twoje pazury nie słuchają cię!
– Ach tak! Spójrz! – powiedział król i wciągnął pazury.
– Brawo! Widzisz, że to nic trudnego. Trzeba tylko chcieć! Teraz jesteś naprawdę królem!
Drapieżnik I zastanowił się przez chwilę.
– Masz rację, malutki. Ale trudno być królem swoich własnych pazurów!
Mały smok wyciągnął z torby złote nożyce króla i powiedział:
– Znalazłem je królu, ale teraz już ich nie potrzebujesz.
Od tego dnia król nie kazał już sobie obcinać pazurów. Kiedy wysuwały się, mówił:
– Jestem królem swoich pazurów! Bądźcie posłuszne i schowajcie się natychmiast!
Odtąd wszystko układało się pomyślnie w krainie Smoków. ³

Sprowokowanie dyskusji:
– Co to znaczy być królem swoich pazurów?
– Czy to trudno być królem swoich pazurów/rąk/języka?
– Czy zdarza się Wam nie panować nad swoimi emocjami?
– W jakich sytuacjach się to zdarza?
– Czy znacie jakieś sposoby okiełznania swoich uczuć, panowania nad emocjami?
– Czy czasem udaje Wam się kontrolować swoje zachowanie? Jak to robicie?

7. Nauczycielka prosi dzieci o wybranie z pudła z gazetami poszczególnych egzemplarzy i wyobrażenie sobie sytuacji, która powoduje w nich złość. Dzieci wyładowują emocje poprzez podarcie gazet.

8. Nauczycielka pokazuje dzieciom plansze z przysłowiami dotyczącymi złości. Uczniowie starają się wyjaśnić, co poszczególne powiedzenia oznaczają.

Przysłowia/powiedzenia związane ze złością:
Złość piękności szkodzi.
Pękać ze złości.
Łatwiej wyrwać psu wściekłemu kość niż poskromić starej baby złość.
W dobrym człowieku złość, gniew szybko mija.
Złość sama siebie złością niszczy.
W złości język nie wie, co wychłości.
Nie ma ryby bez ości, nie ma człowieka bez złości.

9. Prowadząca czyta wiersz Małgorzaty Strzałkowskiej pt. Burza

Dzieci opowiadają, w jaki sposób rozładowania złości podpowiedział w wierszu tata chłopca. Dzieci biegają w miejscu.

10. Zabawa relaksacyjna. Nauczycielka odtwarza muzykę relaksacyjną. Dzieci kładą się na podłodze. Słuchają muzyki, wyobrażając sobie miłe chwile spędzone podczas lata.

11. Dzieci dzielą się własnymi opiniami – w jaki sposób reagują, gdy są zdenerwowane. Prowadzący pokazuje zdjęcia, przedstawiające różne sposoby radzenia sobie ze stresem, złością: bieganie, jazda na rowerze, spacer, taniec.

12. Nauczycielka odtwarza płytę z muzyką rozrywkową. Dzieci dobierają się w pary, tańczą.

13. Podsumowanie.
Uczniowie opowiadają, jakie znają sposoby na wyładowanie złości, by nie ranić uczuć innych osób. Nauczycielka wręcza każdemu uczniowi ściągę ze zilustrowanymi sposobami na pozbycie się złości.

***

---

Beata Adamus – z zamiłowania i wykształcenia nauczyciel bibliotekarz. Od kilkunastu lat pracuje w Wydziale Udostępniania w Bibliotece Pedagogicznej w Piotrkowie Trybunalskim. W kręgu jej zainteresowań są: arteterapia, animaloterapia i medycyna niekonwencjonalna.